Algemene info

Waar komt carnaval vandaan?

De oorsprong van carnaval wordt op verschillende manieren verklaard. Zo zou het van oorsprong een heidens feest zijn wat bij de wisseling van de seizoenen gevierd werd. Anderen spreken van een Grieks feest ter ere van de god van de vruchtbaarheid, wijn en dans. Ook is er documentatie bekend dat de kerk in de Middeleeuwen het feest als overgangsritueel naar de vastenperiode voor Pasen instelde.

Er is documentatie bekend welke spreekt over carnavalsfeesten in de regio die we nu als Nederland kennen die teruggaan tot de 9de eeuw. In Nederland is documentatie gevonden gerelateerd aan carnaval in Den Bosch welke gedateerd is op 1383. Het is in ieder geval veilig te stellen dat het carnavalsfeest al vele eeuwen oud is, ook in Nederland en België.

Het woord carnaval vind zijn oorsprong waarschijnlijk in het Latijn. Carne Levare betekend het vaarwel zeggen aan het vlees, iets wat te linken is met de vastenperiode die volgt op het carnavalsfeest. In Nederland zul je ook de naam Vasteloavond (Vastenavond) zien als benaming voor dit feest. Dit komt voort uit de invloed van het Rijnlandse carnaval, wat andere rituelen en gebruiken kent dan het Bourgondische carnaval. Het verschilt per streek en soms zelfs per dorp of stad wat de gebruiken zijn voor het vieren van Carnaval of Vasteloavond.

Waar wordt carnaval gevierd?

Over de hele wereld worden carnavalsfeesten gevierd. Vaak in dezelfde periode dat wij het hier vieren, maar soms ook op andere periodes in het jaar. De vorm en grootte verschilt enorm. Zo is het Braziliaanse carnaval wereldwijd beroemd, maar ook landen als Rusland en de Verenigde Staten kennen feesten die te linken zijn aan carnaval.

Een mooi overzicht van alle festiviteiten in de diverse landen is hier te vinden (Engelstalig): http://en.wikipedia.org/wiki/Carnival

In Nederland zijn het de van oudsher katholieke regio’s waar carnaval gevierd wordt. Toch zijn er in alle provincies van Nederland carnavalsverenigingen te vinden. We zien dit terug in de bezoekersstatistieken van Carnavalmarkt.nl, waar we ook veel bezoekers van ‘boven de rivieren’ zien. Ook hebben we al diverse advertenties ontdekt uit bijvoorbeeld Groningen of Noord-Holland, iets wat aangeeft dat carnaval niet alleen in het Zuiden leeft.

Wanneer is het carnaval?

Uitgaande van de klassieke drie dagen (zondag, maandag, dinsdag) dat carnaval in Nederland gevierd wordt zal carnaval de komende jaren op de volgende data vallen:

2019 – 3 t/m 5 maart 2019
2020 – 23 t/m 25 februari 2020
2021 – 14 t/m 16 februari 2021
2022 – 27 februari t/m 1 maart 2022
2023 – 19 t/m 21 februari 2023
2024 – 11 t/m 13 februari 2024
2025 – 2 t/m 4 maart 2025
2026 – 15 t/m 17 februari 2026

De woensdag na carnaval is het Aswoensdag, het startsein voor de 40 dagen vasten die volgens de Katholieke traditie voorafgaan aan Pasen.

Tegenwoordig ziet men dat de carnavalsfeesten steeds uitgebreider worden gevierd buiten deze traditionele dagen. Zo is het weekend rond de 11de november vaak het officiële startsein voor een aantal feesten voorafgaan aan het daadwerkelijke carnaval. Ook zie je in studentensteden dat de donderdag voor carnaval al gebruikt wordt om wat extra biertjes te verkopen.

Hoe wordt een carnavalswagen gebouwd?

Regelmatig krijgen we e-mails van bezoekers die niet precies weten hoe de diverse creaties uit de optochten gemaakt worden. Naast de raad van elf, blaaskapellen en diverse loopgroepen zijn de praalwagens een groot onderdeel van een optocht (of stoet voor de Vlaamse vrienden). Elke regio kent wel zijn eigen stijl en kenmerken voor het maken van een carnavalswagen, maar in de basis zijn er veel gelijkenissen.

Zowel zelfrijdend als geduwd of getrokken door een tractor komt voor. Vaak worden oude onderstellen van een bus, vrachtwagen, dieplader of SRV-wagen omgebouwd zodat deze geschikt zijn voor een carnavalswagen. Nadat een idee en tekening zijn uitgewerkt zal worden bepaald welke bewegingen er allemaal mogelijk zullen zijn op de wagen. Pneumatisch, elektrisch of hydraulisch hebben ieder een eigen karakter wat betreft de beweging. Vaak speelt de verkrijgbaarheid van onderdelen ook een grote rol hier in. De aansturing hier van kan gebeuren via PLC of andere tijdregelaars om zo een mooi effect te krijgen.

De basisconstructie wordt meestel in staal of hout opgebouwd, waarop alle poppen en aankleding van de wagen zullen worden bevestigd. Deze attributen kunnen van verschillende materialen zijn. Zo wordt polyester veel gebruikt, maar is papier in combinatie met tempex ook een populaire combinatie. Ook het als isolatiemateriaal gebruikte foam/schuim is erg populair voor het aankleden van carnavalswagens.

Zoals een beeldhouwer dit doet in steen zal er uit klei, tempex of een ander bewerkbaar materiaal een vorm gesneden of gevormd worden. Deze wordt dan later beplakt met polyester matten of papier. Ook wordt er veel gebruik gemaakt van (kippen)gaas om deze later te beplakken. Bij polyester wordt de klei eerst ingevet alvorens de matten er op worden geplaatst. Nadat de verharder zijn werk heeft gedaan wordt de klei uit de open geslepen (indien nodig) attributen gehaald. Hierna volgt dan het verven in de grondverf en de andere verfkleuren. De afwerking komt als de spuiter is langs geweest. Vaak brengt deze extra diepte in de kleuren waardoor de carnavalswagen nog meer gaat leven.

Vaak worden poppen in de vernis of hars gezet om zo de kleuren extra te benadrukken en wat extra bescherming te geven. Polyester is sterker dan papier, maar ook duurder in gebruik en minder goed voor het milieu. Doordat papier lichter van gewicht is zijn bepaalde constructies makkelijker mogelijk. Wat je als vereniging gebruikt is in ieder geval heel persoonlijk.

Een oplettend lezer merkt dat hier heel veel takken van sport bij komen kijken. Veel verenigingen zijn dan ook al bezig kort na de zomer (en vaak nog eerder) om zo’n fraaie creatie op de weg te krijgen. Gezien de steeds hogere kwaliteit van de carnavalswagens is het dan ook knap te noemen hoe verenigingen het ieder jaar toch weer voor elkaar krijgen.

Wat kost een carnavalswagen?

Om een carnavalswagen te bouwen zijn verenigingen vaak vele duizenden euro’s kwijt. Des te complexer en groter een carnavalswagen is, hoe duurder deze vanzelfsprekend wordt om te bouwen. Niet iedere vereniging bouwt zijn eigen wagens. Sommigen kopen onderdelen of zelfs volledige wagens om deel te nemen aan de optocht. De prijzen hiervan verschillen naar gelang het materiaal, thema, grootte, etc., etc. Op Carnavalmarkt.nl kun je bij de advertenties een prijs van het aangebodene zien, wat wel een goede indicatie geeft van gangbare prijzen voor gebruikt materiaal.

Naast het materiaal zijn het vooral veel vrije uurtjes die in een carnavalswagen worden gestoken. En daar een prijs op plakken zou onbegonnen werk zijn.